کتاب انسان به روایت انسان (درآمدی بر نسبت هرمنوتیک پل ریکور با روش‌شناسی علوم انسانی) اثر استاد سیدمحمود مرتضوی شاهرودی از سوی انتشارات میراث شرق منتشر شد. بزودی فروش آنلاین از سایت انتشارات میراث شرق و سایت آمازون.

علوم انسانی مجموعه معرفتهایی است که به توصیف، تبیین، تفسیر، پیش بینی، ارزش گذاری، نقد، تقویت و اصلاح یا تغییر «کنش‌های معنادار انسانی» می‌پردازد. اعتبار این علوم در گرو داشتن روش‌های معتبر است. دیدگاه‌های گوناگون حاکم بر تفکر بشری به تناسب، اقتضای روش‌شناسی‌های مختلفی در علوم انسانی را داشته‌اند. هرمنوتیک فلسفی یکی از پارادایمهای موجود در عصر حاضر است که با بهره‌مندی از اندیشمندان متعدد تأثیر فراوانی در شکل‌گیری علوم انسانی و روش‌های آنها داشته است. دانشمند فرانسوی قرن بیستم پل ریکور بوسیله ترکیب نظریه‌های اندیشمندان بزرگ و سامان دادن آنها در ظرف هرمنوتیک فلسفی خود و اجرای آنها در مسائل علوم انسانی گامی مؤثر در روش فهم کنش معنادار انسان برداشته است.

کتاب حاضر به بررسی پیامدهای هرمنوتیک ریکور در روش شناسی علوم انسانی می‌پردازد. روش گردآوری اطلاعات در این کتاب کتابخانه‌ای و روش بررسی مسائل توصیفی- تحلیلی می‌باشد. نویسنده پس از تحقیق گسترده در زمینه هرمنوتیک بویژه اندیشه‌های هرمنوتیکی ریکور و فضای ذهنی او و نیز در حوزه روش شناسی علوم انسانی، به کتابها و متونی که خود ریکور نگاشته یا در مورد او نگاشته شده، توجه نموده و تا حد امکان آنها را مطالعه و فیش برداری کرده است. سپس با رویکرد انتقادی مطالب فوق را مد نظر قرار داده و نقدهایی را که در نظر داشته یا در سخن دیگران با آن مواجه شده، به شکل فیشهایی تنظیم نموده و این مجموعه را در ساختار کتاب جای داده است.

نویسنده نتیجه می‌گیرد که باور به هرمنوتیک ریکور موجب سه نوع پیامد در روش‌شناسی علوم انسانی است. 1) برخی از این پیامدها از نوع تقابل با جزم گرایی در روش است. باور به تئوری گفتگو، تردید در اصل آگاهی، تأویل گرایی در درک سنت، و اجتناب از ابیژکتیویسم در درک میانجی‌ها از پیامدهای نوع اول میباشند. 2) برخی دیگر از نوع پیشنهاد روشهای کلی نوین در علوم انسانی است. روش راهیابی به درون حلقه هرمنوتیک، روایت انگاری کنش انسانی، روش پدیدارشناسی هرمنوتیک و استراتژی قوس هرمنوتیکی از پیامدهای نوع دوم میباشند.3) برخی دیگر از پیامدها از نوع ایجاد عینیت و دوری از ذهنی گرایی در روش است. عینیت و ملاک داری روش فهم کنش که حاصل تلقی کنش به مثابه متن و فاصله مندی کنش از کنشگر است، از نوع سوم از پیامدهای هرمنوتیک ریکور می‌باشد.

کتاب حاضر برخی از مبانی هرمنوتیک ریکور را نمی‌پذیرد و نیز عمومیت تلقی کنش به مثابه متن و استقلال کنش از کنشگر به سبب تئوری فاصله مندی را انکار می‌کند. نیز نسبیت حاصل از هرمنوتیک فلسفی و تقابل با جزم گرایی را در نظریاتی چون تئوری گفتگو و تأویل گرایی در درک سنت، قابل نقد می‌شمارد. اما در مورد پیامدهای نوع دوم به این نتیجه می‌رسد که هر یک از آنها با ملاحظاتی قابل پذیرش بوده و در درک کنشهای انسانی بابی بسیار گسترده را باز می‌کنند و موجب رشد عظیم علوم انسانی خواهد شد.